علت تغییر شکل استخوان و مفصل

یکی از مشکلاتی که درصد زیادی از افراد مسن و برخی از جوانان را درگیر به خود کرده بروزتغییراتی در ناحیه استخوان ومفصل آنها می باشد کاملا بدیهی است که  این تغییرات تاثیر سوء در فرم بدنی  واندام فرد می گذارد ، اما سوال اینجاست که چه عواملی موجب این تغییرات در ساختاری بدنی افراد می گردد و چرا افراد مسن بیشتر به این عارضه دچار می شوند؟ در ادامه به بررسی علت تغییر شکل استخوان و مفصل می پردازیم.

در ابتدا باید گفت علت تغییر شکل استخوان و مفصل عواملی چون آرتروز(Arthrosis) یا آرتریت (Arthritis)  می باشد.

تعاریفی از آرتروز و آرتریت

آرتروز (Arthrosis): آرتروز یک  نوع بیماری مکانیکی می باشد یعنی غضروفی که در داخل مفصل وجود دارد به مرور زمان و یا با افزایش سن تخریب می گردد، البته باید توجه داشت که آرتروز هرچند در اطراف مسن بیشتر دیده می شود ولی به طور خاص این بیماری مربوط به افراد در سنین بالا نمی باشد، پس به طور کلی می توان گفت در آرتروز تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیر غضروفی وجود دارد که دارای ماهیت مکانیکی می باشد.

آرتریت (Arthritis): آرتریت به معنای التهاب مفصل می باشد، عامل این التهاب هر موردی که باشد اعم از عفونت یا مشکلات خود ایمنی و… منجر به ترشح موادی در ناحیه مفصل و در نهایت آسیب رساندن به آن می گردد.

تفاوت بین آرتروز و آرتریت مفصلی

درد آرتروز به صورت مکانیکی بروز می کند به طوری که در حین حرکت، دویدن و.. بسته به مفصل درگیر درد ایجاد می گردد و این درد در طول روز و با ادامه حرکت به مراتب بیشتر می شود. درباره آرتریت باید گفت که به علت اینکه این درد التهابی می باشد در هنگام استراحت  و اغلب در شبها درد ناشی از مفصل مورد نظر ایجاد می گردد وحتی بیمار صبح ها با درد از خواب بیدارمی شود، تفتوت بارز این دو عارضه در عکس عملکرد آرتروز در مقابل آرتریت می باشد؛آرتریت دقیقا برعکس آرتروز عمل می کند، یعنی زمانی که بیمار فعالیت بدنی دارد ومفاصل را به حرکت در می آورد درد وی نیز به مراتب کمتر می گردد. به طور کلی در زبان فارسی به جای کلمات آرتروز و آرتریت کلمه ساییدگی مفصل جایگزین شده است.

مفصل چیست؟

به محل تلاقی دو استخوان با یکدیگر مفصل می گویند،مفصل باعث می شود استخوان های بدن مرتبط بایکدیگر حرکت نمایند. علت حرکت استخوان ها در ناحیه مفصل، مربوط به کشش اعمال شده از طریق عضلات می باشد. انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل می شوند به وسیله ی پرده بافت محکمی پوشیده شده است که به آن کپسول مفصلی گفته می شود. در اطراف کپسول مفصلی نوارهایی بافتی محکمی وجود دارد که به آن ها رباط گفته یم شود. رباط ها مسئول پایدار کردن مفصل هستند. غضروف ها بافتی قابل انعطاف و در عین حال سخت هستند و روی استخوان ها را در محل مفصل می پوشانند. در صورتی که غضروف به هر دلیلی از بین برود ساییدگی استخوانی رخ خواهد داد.

عواملی که موجب بروز آرتروز می گردد چیست؟

• ارث و ژنتیک: اگر فردی در خانواده ی با سابقه ی آرتروز به دنیا آمده باشد، احتمال بروز این عارضه در وی بیش از سایرین است.
• بالا رفتن سن و پیری: احتمال آرتروز با بالا رفتن سن بیشتر می شود. ساییدگی مفصل به دلیل افزایش سن اتفاق می افتد. اما شروع آن بستگی به ژنتیک دارد.
• افزایش وزن وبروز فشار به مفصل: هر چه وزن بیشتر شود، فشار بیشتری بر روی مفاصل و استخوان ها به وجود می آید. به همین دلیل احتمال بروز آرتروز بیشتر می شود.
• بالا و پایین رفتن زیاد از پله ها و مسیرهای شیب دار: توصیه می شود در دراز مدت در مسیرهای شیبدار پیاده روی نکنید. پیاده روی در این مسیرها می تواند باعث بروز آرتروز زودرس در افراد شود.
• جنسیت؛ طبق تحقیقات انجام شده خانم ها بیشتر از آقایان درگیر می شوند. خانم ها به دلیل کمبود کلسیم، پریود و کمبود آهنی که دارند بیشتر از آقایان در معرض بروز آرتروز هستند.
• سابقه داشتن آسیب، شکستگی و عفونت های مفصلی: اگر سابقه ی آسیب و شکستگی در لگن و یا عفونت های مفصلی دارید باید بدانید که مفصل شما نسبت به یک مفصل سالم ناپایدارتر است. به همین دلیل ممکن است به خاطر تغییر شکل های مفصلی آرتروز بروز کند.
• فعالیت وحرکات بدنی زیاد و غیر اصولی که از تحمل مفصل بیشتر باشد.
• پوشیدن مداوم کفش های نامناسب: این مورد می تواند فشار زیادی به استخوان های مفاصل وارد کند. به مرور زمان سبب تشدید و بروز آرتروز می شود.

علت تغییر شکل مفصل

برخی از فعالیت های بدنی مانند برخی ورزش ها به علت شدت  انجام آن و یا غیر اصولی بودن ممکن است  بیشتر از حد تحمل مفصل باشد از این رو مدام مفصل تحت فشار وضربات قرار می خواهد گرفت،البته لازم به دکر است که بدن انسان به طور طبیعی آسیب های وارده را تا جای ممکن ترمیم می نماید اما شدت یافتن این آسیب ها در طول زندگی از قدرت ترمیم بدن خارج  شده و منجر به تخریب مفصل و در نهایت  بروز آرتریت و یا ساییدگی مفصل می گردد.

روشهای موثر در پیشگیری از بروز مشکلات مفصلی

• ورزش مناسب ومنظم روزانه
• انجام حرکات کششی در طول روز
• تغذیه صحیح و اصولی
• کاهش وزن
• پوشیدن کفش ها ومچ بند یا کمربند طبی مناسب
• کمتر کار کشیدن از مفاصل
• اجتناب از حمل اشیای سنگین
• اجتناب از نشستن طولانی در پشت میزو یا استفاده از رایانه
• کنترل استرس
• درمان انواع کم خونی
• مصرف حبوبات،سبزیجات و انواع ماهی و امگا3

 سخن آخر

طبق تحقیقات انجام شده همانگونه که در پاراگراف های بالا نیز به آن اشاره شد علت تغییر شکل استخوان و مفصل خصوصا در ناحیه زانو (این نوع آرتروز در کشور ایران بسیار رایج است)؛ علاوه بر مسائل ژنتیکی می توان به نوع فعالیت ها مانند زیاد استفاده از پله ها اشاره نمود.

اگر شما کاربران گرامی ساکن شهر دزفول و شهرهای اطراف آن می باشید  می توانید  به جراح و متخصص ارتوپد خوب در دزفول  مراجعه کنید متا مشکل شما مورد بررسی قرار گرفته  و اقدامات  درمانی لازم انجام  گیرد.

با تشکر از گروه سایت دکتر نیما یگانه متخصص جراحی ارتوپد در دزفول