صافی کف پا و درمان آن

یکی از معضلات رایجی که در میان بسیاری از مردم وجود دارد، صاف بود کف پای آن ها است که نحوه راه رفتن آن ها را نسبت به دیگران متفاوت تر می کند. حتی گاهی ممکن است از حرکات ظاهری نیز نتوان پی به وجود چنین مشکلی برد. در ادامه می خواهیم به شرح کاملی از علل و عوارض کف پای صاف، بپردازیم.

 

چند نوع صافی در کف پا وجود دارد؟

صافی های کف پا را می توان به انعطاف پذیر (Flexible flat foot) و غیر انعطاف پذیر (Rigid flat foot) و نیز یک دسته دیگر که در میان کودکان رایج است، تقسیم کرد.

صافی کف پای منعطف به شرایطی گفته می شود که در حالت ایستاده کف پا، کاملا صاف است اما هنگامی که روی پنجه بایستید و یا پای خود را به طور کامل از زمین بلند نمایید، قوسی در کف پای شما ظاهر شود و نشانی از صافی در آن رویت نگردد. بیشتر افراد، دارای این نوع صافی کف پا هستند و از همین رو معمولا آن را به عنوان اختلال نمی شناسند. بلکه تنها به عنوان یکی دیگر از هزاران تفاوت ظاهری انسان در نظر می گیرند.

علل صافی کف پای منعطف، معمولا به عوامل وراثتی مرتبط است اما گاهی ممکن است در هنگام بارداری و یا با افزایش سن، بروز کند.

نوع دیگری از صافی کف پا وجود دارد که غیر قابل انعطاف می باشد. به این معنا که چه فرد در حالت ایستاده باشد و چه پای خود را بالا بیاورد، خبری از قوس کف پا نیست. گاهی ممکن است صافی کف پای غیرانعطاف پذیر با سفت شدن تاندون آشیل نیز همراه باشد. این نوع از بیماری کمتر شایع است اما نیاز به پیگیری و درمان بیشتری دارد.

نوع دیگری از کف پای صاف که در میان کودکان شایع است، معمولا در سنین 1 تا 5 سال رخ می دهد که عمده ترین علت آن ناپایداری اتصالاتی است که میان مفاصل استخوان های مچ پا وجود دارد. برای کودکانی که مبتلا به این عارضه هستند، در حالت ایستاده قوسی در کف پا مشاهده نمی شود اما زمانی که نشسته باشند و یا روی نوک پنجه خود بایستند، قوص کف پای آن ها مجددا تشکیل می گردد.

صافی کف پا در اثر چه عواملی رخ می دهد؟

عوامل مختلفی می تواند در بروز چنین اختلالی دخیل باشد که برخی از آن ها عبارتند از:

• عوامل وراثتی و ژنتیکی
• آسیب دیدن مچ و پنجه پا
• ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت، رماتیسم مفصلی و یا آرتریت روماتوئید
• پاره شدن تاندون های پا و هرگونه آسیب و اختلالی در عملکرد آن ها
• بیماری های عصبی و عضلانی مانند دیستروفی عضلانی دوشن
• باردار بودن
• پیاده روی های طولانی مدت
• پیوسته بودن قوزک پا که موجب قرارگیری غیرعادی استخوان های پا در کنار یکدیگر می شود.

آیا عوارض خاصی دارد؟

کف پای صاف می تواند منجر به بروز برخی مشکلات برای مبتلایان شود. البته ممکن است برای برخی بدون هیچ علامت و عارضه خاصی باشد. برخی از نشانه های ابتلا به صافی کف پا را در ادامه شرح می دهیم.

کودکان دارای کف پای صاف

تنها برخی از کودکان ممکن است که نشانه ها و عوارض زیر را تجربه نمایند و مابقی، بدون علائم سر می کنند!

• احساس درد حین راه رفتن
• تغییر شکل راه رفتن
• کج شدن پاشنه پا ها به سمت خارجی
• بروز درد و گرفتگی با لمس پاها یا مچ آن ها

بزرگسالان دارای کف پای صاف

• بروز درد حین راه رفتن، ایستادن و حتی فعالیت های دیگر
• احساس درد، سفتی و سنگینی در قوس کفی، عضله ساق و خود پا
• احساس درد در نواحی پشت و کمر
• تورم از سمت داخلی قوزک پا که معمولا ناشی از دردی است که در تاندون تیبیال پشتی بروز می کند.
• درد مفاصل ران
• بروز درد در قسمت بیرونی قوزک پا، ناشی از متلاشی شدن استخوان هایی است که نقش نگهدارنده قوس کف پا را دارند.
• زانو درد
• بد نیست بدانید اغلب افرادی که دارای کف پای صاف هستند، در یک یا هر دو پای خود نیز اختلال خشکی را متحمل می شوند.

 

چگونه تشخیص داده می شود؟

با توجه به مواردی که در قسمت قبل بیان کردیم، لازم است که در صورت داشتن هر کدام از آن ها، به یک متخصص ارتوپد خوب مراجعه نمایید. چرا که اگر به کف پای صاف نیز مربوط نباشد، بیانگر مشکل دیگری است که باید کشف و برطرف گردد.

پس از مراجعه نزد پزشک، اولین کارهایی که معمولا از شما می خواهند این است که بر روی انگشتان پای خود به صورت ایستاده قرار بگیرید، کمی راه بروید و پاهای خود را از زمین بلند کنید تا بتوانند قوس کف پای شما را بررسی نمایند.

در کنار تمامی این ها پزشک باید از شرایط سلامتی و سوابق بیماری مراجعین مطلع باشد تا بداند که آیا عوامل ژنتیکی و یا بیماری خاصی نیز می تواند در بروز این مشکل دخیل باشد یا خیر.

روش های دیگری که برای تشخیص دقیق از سوی پزشک تجویز می گردد، عکسبرداری با اشعه ایکس و MRI می باشد.

اما تکنولوژی جدیدی که امروزه برای تشخیص کف پا وجود دارد، دستگاه اسکن کف پا می باشد که بیمار روی آن قرار می گیرد و دستگاه با توجه به فشاری که وارد می شود، می تواند میزان صاف بودن کف پای بیمار را تعیین کند.

 

آیا قابل درمان است؟

صافی کف پا در صورتی که به موقع درمان شود، می تواند مانع بروز مشکلات جدی تر شود و معمولا احتیاج به درمان از طریق جراحی را رفع به حداقل ممکن می رساند. برخی از روش های درمان غیرجراحی که در بهبود این عارضه نقش موثری دارند را در ادامه شرح می دهیم

• فیزیوتراپی
• استفاده از پابند و کفی های طبی و ابزار ارتز با تجویز پزشک
• ماساژتراپی و حرکت آهسته پاها
• استفاده از ساق بند و چکمه های مخصوص که می توانند به ثابت نگه داشتن پا کمک کنند.
• تلاش برای کاهش وزن
• دارودرمانی و تزریق های موثر که از سوی پزشک توصیه شود.

زمانی برای رفع مشکل صافی کف پا از جراحی استفاده می شود که سایر روش ها برای بیمار کارساز نباشد و عوارض ناشی از این بیماری بسیار پیشرفت کند.

 

حرکات اصلاحی که موجب بهبود کف پای صاف می شود

یکی از بهترین و موثرترین روش ها برای رفع صافی کف پا و کاهش عوارض آن، ورزش کردن و انجام حرکات اصلاحی است.

یکی از این حرکات، اشاره با انگشتان پا است. به این صورت که با انگشتان پای خود به مدت 15 ثانیه سعی کنید به نقطه ای اشاره نمایید. این حرکت را بهتر است 10 الی 15 مرتبه انجام دهید و بین هر مرتبه آن، 10 ثانیه استراحت کنید. به کارگیری همزمان دو پا برای انجام این حرکت بسیار موثر است.

 

 

 

استفاده از توپ تنیس برای تمرین نیز می تواند بسیار موثر باشد. ابتدا پای خود را بر روی یک توپ تنیس قرار دهید و سعی کنید که انگشتانتان را به زمین برسانید. چند مرتبه این کار را انجام دهید و سپس به آرامی ت.وپ را به انگشتان خود هدایت کنید؛ به نحوی که بتوانید پاشنه پای خود را به زمین برسانید. این حرکات را به مدت 20 دقیقه با هر دو پای خود تکرار کنید.

 

همچنین می توانید از توپی به اندازه توپ ورزش گلف نیز استفاده کنید. قوس کف پای خود را روی آن قرار دهید و به مدت 2 دقیقه بچرخانید.

 

 

 

تمرین دیگر این است که روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را نزدیک هم قرار دهید. سپس در حالی که می توانید با پنجه پا، زمین را لمس کنید، سعی کنید پای خود را از آن جدا نمایید. سپس به آرامی به حالت قبلی خود بازگردید و مجدد این حرکت را انجام دهید.

 

 

 

کشش پنجه یکی دیگر از حرکات اصلاحی مفید است. برای این کار لازم است رو به دیوار بایستید و یکی از دستانتان را در راستای سر خود روی دیوار بگذارید. در این مرحله پایی که باید کشیده شود را به اندازه یک قدم عقب تر از پای دیگر ببرید و به طور کاملا محکم با پاشنه آن به زمین تکیه کنید. زانوی پای جلویی تان را خم کنید تا حدی که در پای عقب خود احساس کشش نمایید. این کار را چند بار برای هر دو پا تکرار کنید و هر مرتبه سعی کنید تا 30 ثانیه در این حالت بمانید. فراموش نکنید که بین هر مرتبه انجام این حرکت، 30 ثانیه استراحت نمایید.

 

 

در نهایت لازم است بگوییم که مهم ترین کار برای درمان این اختلال، مراجعه به موقع نزد بهترین متخصص ارتوپد و پیروی از توصیه های او است. با این کار می توانید از تشدید عوارض ناشی از صافی کف پا و نیاز به جراحی، جلوگیری نمایید.