فتق دیسک کمر چگونه درمان می شود؟

فتق دیسک کمر یکی از شایع ترین دلایل کمر درد در بسیاری از افراد است. ستون فقرا ما از مهره ها و قطعات متعددی تشکیل شده است. در بین این مهره ها، صفحاتی از جنس غضروف قرار دارد دارد که به آنها دیسک گفته می شود. بسیاری از افراد دیسک کمر را به عنوان درد های ناحیه کمر می شناسند، اما در واقع دیسک ها لایه های غضروفی بین مهره ها هستند که حرکت مهره ها روی یکدیگر را ممکن می کنند. یکی از بیماری های ستون فقرات زمانی است که دیسک ها دچار فتق یا بیرون زدگی می شوند. در این مطلب به علت و نحوه درمان فتق دیسک کمر اشاره می کنیم.

فتق دیسک کمر

فتق دیسک وضعیتی است که می تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد، اما اغلب در قسمت پایین کمر اتفاق می افتد. گاهی اوقات به این مشکل، دیسک برآمده، بیرون زده یا پاره شده نیز می گویند. این بیماری یکی از شایع ترین علل کمردرد و همچنین درد ساق پا یا سیاتیک است. بین 60 تا 80 درصد افراد در دوره ای از زندگی خود کمردرد را تجربه می کنند. برخی از این افراد دچار کمردرد و پا درد ناشی از فتق دیسک خواهند شد.

دیسک ستون فقرات دارای یک مرکز نرم و ژله مانند (هسته) است و در قسمت بیرونی (حلقه) از بافتی سخت تر و لاستیکی تشکیل شده. فتق دیسک، که می تواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اغلب در قسمت پایین کمر رخ می دهد و بسته به اینکه فتق دیسک در کجا باشد، می تواند منجر به درد، بی حسی یا ضعف در بازو یا پا شود. فقت دیسک کمر زمانی رخ می دهد که قسمت داخلی دیسک از قسمت خارجی آن بیرون می زند. بسیاری از مردم هیچ علامتی از فتق دیسک ندارند.

دیسک زمانی شروع به فتق می کند که هسته ژله مانند آن به دلیل ساییدگی یا آسیب ناگهانی به حلقه بیرونی آن فشار می آورد. این فشار روی حلقه بیرونی ممکن است باعث کمردرد شود. اگر فشار ادامه یابد، هسته ژله مانند ممکن است از قسمت خارجی ریسک بیرون بزند. این امر به نخاع و ریشه های عصبی مجاور فشار وارد می کند. این امر نه تنها باعث فشردگی اعصاب خواهد شد، بلکه دیسک ها نیز محرک های شیمیایی را آزاد می کنند که به التهاب اعصاب کمک می کند. هنگامی که یک ریشه عصبی تحریک می شود، ممکن است درد، بی حسی و ضعف در یک یا هر دو پا وجود داشته باشد که به آن سیاتیک می گویند.

علت فتق دیسک کمر

فتق دیسک اغلب نتیجه ساییدگی و پارگی طبیعی ستون فقرات ناشی از افزایش سن است. به این فرآیند انحطاط دیسک می گویند. در کودکان و بزرگسالان، دیسک ها حاوی آب زیادی هستند. با افزایش سن افراد، میزان آب موجود در دیسک ها کاهش می یابد و دیسک ها انعطاف پذیرتر می شوند. دیسک ها شروع به کوچک شدن می کنند و فضای بین مهره ها باریک تر می شود. این روند طبیعی پیری، دیسک ها را مستعد فتق می کند. یک اتفاق آسیب زا مانند زمین خوردن نیز می تواند باعث فتق دیسک شود.

علائم فتق دیسک کمر

بیشتر فتق دیسک ها در قسمت پایین کمر اتفاق می افتد، اما ممکن است در گردن نیز رخ دهد. علائم و نشانه ها به محل قرار گرفتن دیسک و اینکه آیا دیسک به عصب فشار می آورد بستگی دارد. فتق دیسک معمولا یک طرف بدن را درگیر می کند.

درد بازو یا پا

اگر فتق دیسک در قسمت پایین کمر باشد، علاوه بر درد در ناحیه کمر، معمولاً در باسن، ران و ساق پا نیز احساس درد را خواهید کرد. ممکن است در بخشی از پا نیز درد داشته باشید. برای فتق دیسک در گردن، معمولاً بیشترین درد را در شانه و بازو احساس خواهید کرد. این درد ممکن است هنگام سرفه، عطسه یا حرکت در موقعیت‌های خاصی به بازو یا پای شما وارد شود.

بی حسی یا گزگز

افرادی که دچار فتق دیسک هستند، اغلب در قسمتی از بدن که اعصاب در آن ناحیه آسیب دیده است، بی حسی یا گزگز را احساس می کنند.

ضعف

ماهیچه هایی که تحت تاثیر اعصاب آسیب دیده قرار دارند معمولا ضعیف می شوند. این امر می تواند باعث شود که شما زمین بخورید یا بر توانایی شما در بلند کردن یا نگه داشتن وسایل تأثیر بگذارد.

سایر علائم:

• سیاتیک (دردی تیز که از باسن تا پشت یک پا گسترش می یابد و در اثر فشار بر عصب نخاعی ایجاد می شود)
• بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در پا
• ضعف در پا
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده (این مورد بسیار نادر است و ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری باشد)
  

عوامل هشدار دهنده

برخی عوامل ممکن است خطر فتق دیسک را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر است:

• جنسیت: مردان بین 20 تا 50 سال بیشتر در معرض فتق دیسک هستند.
• بلند کردن اجسام سنگین: استفاده از عضلات پشت به جای پاها برای بلند کردن اجسام سنگین می تواند باعث فتق دیسک شود.
• فعالیت های تکراری که به ستون فقرات شما فشار می آورد: بسیاری از مشاغل از نظر فیزیکی دشوار هستند. برخی از آنها شامل فعالیت های جسمانی مداوم و سنگین می شوند. رعایت تکنیک های ایمن هنگام فعالیت های جسمانی می تواند به محافظت از کمر شما کمک کند.
• رانندگی مکرر :نشستن طولانی مدت، به علاوه لرزش موتور خودرو، می تواند به ستون فقرات و دیسک شما فشار وارد کند.
• شیوه زندگی کم تحرک: ورزش منظم در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها، از جمله فتق دیسک موثر است.
• سیگار کشیدن: سیگار می تواند اکسیژن رسانی به دیسک را کاهش دهد و تخریب را سرعت می بخشد.

درمان دیسک کمر

برای اکثر بیماران، فتق دیسک کمر به آرامی در طی چند روز تا چند هفته بهبود می یابد. به طور معمول، اکثر بیماران در 3 تا 4 ماه ابتدایی آسیب دیسک بدون علائم هستند. با این حال، برخی از بیماران دوره‌هایی از درد را در طول بهبودی تجربه می‌کنند.

درمان غیر جراحی

استراحت: استراحت به مدت یک الی دو روز به شما کمک می کند تا فشار وارد بر دیسک راه کاهش دهید و درد را کمی آرام کنید.

• سعی کنید طولانی مدت روی پای خود نایستید. در طول روز به استراحت بپردازید اما سعی کنید مدت طولانی را ننشینید.
• تمام فعالیت های بدنی خود را آهسته و کنترل شده انجام دهید، به خصوص خم شدن به جلو و بلند کردن.
• فعالیت های روزانه خود را تغییر دهید تا از حرکاتی که می تواند باعث درد بیشتر شود اجتناب کنید.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می توانند به تسکین درد کمک کنند.

فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات کمر و شکم شما کمک می کند. تکنیک های فیزیوتراپی برای کاهش درد و ترمیم بافت های آسیب دیده مفید هستند.

تزریق استروئید اپیدورال: تزریق داروی کورتیزون مانند به فضای اطراف عصب ممکن است با کاهش التهاب، درد کوتاه مدت را کاهش دهد. شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد تزریق اپیدورال می‌تواند با موفقیت درد را در بسیاری از بیمارانی که 6 هفته یا بیشتر از سایر مراقبت‌های غیرجراحی نتیجه ای دریافت نکرده اند کاهش دهد.

جراحی دیسک کمر

تنها درصد کمی از بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر یا جراحی دیسککتومی نیاز به جراحی دارند. جراحی ستون فقرات معمولاً بریا افرادی که از سایر روش های درمان نتیجه ای دریافت نکرده اند و یا برای بیمارانی که علائم زیر را تجربه می کنند توصیه می شود:

• ضعف عضلانی
• مشکل در راه رفتن
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده

جراحی میکرودیستکتومی: متداول ترین روشی که برای درمان فتق دیسک کمر استفاده می شود، میکرودیسککتومی است. این روش از طریق برش کوچک در سطح فتق دیسک انجام می شود و اغلب شامل استفاده از میکروسکوپ است. طی این جراحی قسمت فتق شده دیسک همراه با هر قطعه اضافی که به عصب نخاعی فشار وارد می کند برداشته می شود. اگر فتق دیسک در بیش از یک سطح وجود داشته باشد، ممکن است به روش جراحی گسترده تری نیاز باشد.